Tuổi trẻ, ban nhạc Sao Mai và Nhật thực

Đỗ Quốc Bảo sinh năm 1978 tại Hà Nội trong một gia đình kinh doanh bán thuốc Đông y[8][9] trên phố Lãn Ông và phố Hàng Bông trong khu phố cổ ở Hà Nội. Năng khiếu âm nhạc của anh được phát hiện bởi người anh trai, song tới tận năm lớp 9, Đỗ Bảo mới được đi học đàn. Năm lớp 10, anh thi vào trường Cao đẳng nghệ thuật Hà Nội học hệ sơ cấp đàn organ[8]. Khi đó, anh đã hứa với mẹ mình rằng tới năm 50 tuổi, anh sẽ trở thành nhạc sĩ nổi tiếng Việt Nam[5]. Năm 1993, anh lập nên ban nhạc Sao Mai bao gồm các thành viên Đỗ Bảo (keyboard), Quốc Bình (trống), Hà Sơn Hải (keyboard), Quốc Long (guitar), Mạnh Cường (bass) dưới sự dìu dắt ban đầu của nhạc sĩ Trương Ngọc Ninh và nhạc sĩ Ngọc Châu. Ngoài ra, họ còn tứ ca Sao Mai gồm các ca sĩ Xuân Nhị, Lan Hương, Phương Hiền, Hương Ly. Ban nhạc hoạt động biểu diễn ban đầu chủ yếu là trong nhà trường, văn nghệ đoàn thể xã hội, rồi sau đó đệm hát trong các cuộc thi Giọng hát hay Đài tiếng nói Việt Nam, Giọng hát hay truyền hình,... Ban nhạc Sao Mai dần có được danh tiếng và từ năm 1994, họ bắt đầu được mời tới chơi nhạc tại các tụ điểm lớn ở Hà Nội như vũ trường Queenbee, khách sạn Phương Mai, khách sạn Deawoo, vũ trường Spark,... ngoài ra cũng được cộng tác thu âm, trình diễn trực tiếp cùng nhiều nghệ sĩ khác nhau.

Năm 1996, ban nhạc Sao Mai giải tán, ca sĩ Xuân Nhị bắt đầu sự nghiệp riêng với tam ca Con Gái[10] trong khi trưởng nhóm Quốc Bình cùng Sơn Hải chuyển sang ban nhạc Anh Em[11][12][13][14]. Năm 1997, anh tốt nghiệp sơ cấp của trường Cao đẳng nghệ thuật Hà Nội và tiếp tục theo học hệ cao đẳng tại đây. Trong khoảng thời gian này, Đỗ Bảo chơi nhạc tại khách sạn Sofitel Metropole cùng ban nhạc Philippines dưới tên và danh nghĩa trên hợp đồng là một người Philippines. Đồng thời, anh cũng bắt đầu chơi nhạc khắp nơi trên cả nước theo ê-kíp của nhạc sĩ Ngọc Đại[15], ngoài ra còn cùng Bảo Chấn, Bảo Phúc làm hòa âm và chơi nhạc trong show Hoa sữa lênh đênh của nhạc sĩ Hồng Đăng hay tham gia các show diễn của Hồng Ngọc, Trần Tiến,... Lao động và tiếp xúc với cộng đồng âm nhạc chuyên nghiệp từ thuở thiếu niên, Đỗ Bảo sớm biết được những áp lực của nghề[16][17]. Bị mẫn cảm với âm nhạc, từ đây nhiều người trong nghề bắt đầu gọi anh bằng biệt danh "Bảo điếc"[17][18]. Anh quyết định chọn nghệ danh đơn giản là Đỗ Bảo khi cho rằng tên đệm Quốc không hợp với tính cách mình "Tôi không thấy mình có gì như là vật báu nên quyết định bỏ đi chữ Quốc."[8]

Năm 1999, anh thi vào đại học chuyên ngành sáng tác tại Nhạc viện Hà Nội[7]. Không lâu sau đó, ban nhạc Sao Mai tái hợp với sự bổ sung một vài thành viên mới bao gồm Đỗ Bảo (keyboard), Nguyễn Mai Kiên (bass), Quốc Long (guitar), Mạnh Cường (trống), Hà Đình Huy (định âm), Bảo Long (saxophone) và Trọng Nghĩa (keyboard)[19]. Năm 2000, nhạc sĩ Ngọc Đại bất ngờ chọn Đỗ Bảo làm người hòa âm phối khí cho album Nhật thực và liveshow theo kèm, cộng tác cùng nữ ca sĩ trẻ Trần Thu Hà[15]. Album được phát hành vào đầu năm 2002, trở thành một thành công vang dội, trực tiếp đưa tên tuổi Đỗ Bảo tới với công chúng[7][20][21]. Album cùng chương trình sau đó được bình chọn là "Sự kiện văn hóa tiêu biểu" của năm 2002[22][23], một hiện tượng đặc biệt thay đổi hoàn toàn phong cách âm nhạc cũng như nghệ thuật trình diễn[24][25]. Anh tiếp tục tham gia một phần vào dự án Nhật thực 2 (2003) trước khi dừng cộng tác với nhạc sĩ Ngọc Đại.

Trình diễn nhiều, sức khỏe yếu cũng như khao khát được lên sân khấu hơn là ngồi ghế nhà trường, Đỗ Bảo quyết định rời Nhạc viện Hà Nội cuối năm 2003 và bỏ dở năm cuối tốt nghiệp. Khoảng thời gian này anh cũng bắt đầu cộng tác với cha con nghệ sĩ nhạc jazz Quyền Văn Minh - Quyền Thiện Đắc và tham gia biểu diễn tại club Minh's jazz của họ ở phố Lương Văn Can, Hà Nội. Sau thành công của Nhật thực, ban nhạc Sao Mai có được lời mời trình diễn và phối khí cho chương trình Tiếng hát truyền hình toàn quốc Sao Mai 2003 tại Tuần Châu, Quảng Ninh. Kể từ đó cho tới khi ban nhạc ngừng hoạt động vào năm 2007, họ trở thành ban nhạc chính thức của chương trình Sao Mai còn Đỗ Bảo tham gia cố vấn âm nhạc cho loạt chương trình Sao Mai[26], Sao Mai điểm hẹn [27], Điểm hẹn âm nhạc[28],... của Đài truyền hình Việt Nam.

Cánh cung, Thời gian để yêu và Chuyện của mặt trời – Chuyện của chúng ta

Năm 2004, sau khi từ chối thực hiện album đầu tay cho ca sĩ Nguyên Thảo[29], Đỗ Bảo phát hành album cá nhân đầu tay mang tên Cánh cung, ghi nhận lại 10 năm sự nghiệp âm nhạc của mình[30]. Album chọn lọc 12 sáng tác xuất sắc của cá nhân anh kể từ khi khởi nghiệp, bao gồm nhiều tình khúc mang tính thương hiệu như "Bức thư tình thứ hai", "Bức thư tình đầu tiên", "Cỏ mềm" hay "Điều hoang đường nhất". Cánh cung là một sản phẩm thành công, nhận được những đánh giá rất tích cực từ người hâm mộ cũng như giới chuyên môn[31][32][33], đặt nền móng đầu tiên để anh xây dựng nên thương hiệu "Bảo pop". Ngay sau thành công của Cánh cung, Đỗ Bảo cùng nghệ sĩ Việt kiều Nhất Lý thành lập công ty Bảo Lý Art thực hiện chuỗi chương trình hòa nhạc 'Gió bình minh', pha trộn nhạc điện tử với nhạc cụ dân tộc truyền thống[34][35]. Chương trình chính thức được giới thiệu ở Hà Nội ngày 25 tháng 9 năm 2006[36] và sau đó cũng được trao giải thưởng "Sự kiện văn hóa tiêu biểu" của năm[7]. Song song với chương trình kéo dài này, anh tham gia hòa âm, phối khí và sản xuất cho hàng loạt ca sĩ trẻ trong nước, tiêu biểu là các album Vào đời (Hồ Quỳnh Hương, 2003)[37], Bức thư tình thứ 3 (Tấn Minh, 2007)[38], Thế giới tuyệt vời (Nguyễn Ngọc Anh, 2007)[39], Kỷ niệm (Huy Phạm, 2007)[40] và Những ô màu khối lập phương (Tùng Dương, 2007). Trong số này, album của Tùng Dương có được thành công lớn về chuyên môn[41][42], giúp Đỗ Bảo lần đầu tiên có được chiến thắng tại Giải thưởng Âm nhạc Cống hiến cho "Album của năm"[43].

Đỗ Bảo (thứ 2 từ trái sang) trong buổi gặp mặt cùng đại diện ban nhạc Breath of Asia năm 2009. Trong ảnh có MC Thanh Vân (ngoài cùng bên phải), nhạc sĩ Ngọc Châu (thứ 2 từ phải sang) và nghệ sĩ đàn tranh Võ Vân Ánh (thứ 3 từ phải sang)

Năm 2006, Đỗ Bảo tham gia sáng tác phần nhạc cho vở kịch Nhật ký chàng ngác ngơ (đạo diễn Chiều Xuân, kịch bản Lê Hoàng)[44]. Tới năm 2008, công ty và phòng thu Bảo Lý Art giải thể. Đỗ Bảo cho phát hành album cá nhân thứ 2 mang tên Thời gian để yêu, tiếp tục chọn lọc 11 sáng tác xuất sắc khác của mình có thể kể tới như "Bức thư tình thứ tư", "Thời gian để yêu", "Đôi mắt xanh", "Mây" – một album "gợi về một cuộc sống yên ắng, một cuộc sống thủy chung có trước có sau bằng những bài tình ca bình dị."[45] Quay trở lại với phong cách pop sở trường, album nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cộng đồng người yêu nhạc và giúp anh trở thành nghệ sĩ đầu tiên giành cú đúp tại Giải thưởng Âm nhạc Cống hiến vào năm 2009 với 2 danh hiệu "Album của năm" và "Nhạc sĩ của năm"[46]. Viết về album này, báo điện tử Dân trí nhận xét âm nhạc của Đỗ Bảo "đẳng cấp" và "khá toàn diện khi tạo cho mình một giọng điệu nhạc Pop riêng biệt đầy cá tính"[47], trong khi Hội nhạc sĩ Việt Nam gọi đây là "phần thưởng tinh thần thật sự xứng đáng cho sự sáng tạo, cố gắng và trí tuệ của anh đã cống hiến cho nhạc trẻ Việt Nam"[48]. Thành công cùng uy tín trong nghề giúp Đỗ Bảo tiếp tục hòa âm và sản xuất cho nhiều ca sĩ khác, có thể kể tới các album Đóa hoa nở muộn (Nguyễn Ngọc Anh, 2011)[49], Chillout (Nguyệt Ánh, 2011)[50] và Bức thư tình thứ 5 (Tấn Minh, 2011)[51]. Trước đó, anh cũng cộng tác và làm việc cùng nghệ sĩ đàn tranh Võ Vân Ánh và ban nhạc Breath of Asia, nhằm tổ chức các show âm nhạc ở hải ngoại[52]. Tuy nhiên, sau đó dự án này không quy tụ đủ nhân lực và tài chính nên đã phải dừng lại. Thành quả có được chỉ là CD She's Not She[53], phát hành vào tháng 1 năm 2011[54].

Cuối năm 2010, sau trận lũ lịch sử vào miền Trung, Đỗ Bảo cùng 3 nhạc sĩ Ngọc Châu, Lương Minh, Thế Hiển trực tiếp kêu gọi và đứng lên tổ chức đêm nhạc hội từ thiện ủng hộ đồng bào bị thiên tai có tên 'Là người con đất Việt', quy tụ khoảng hơn 100 nghệ sĩ tên tuổi của Việt Nam tham gia. Chương trình diễn ra vào tối ngày 2 tháng 11 tại Cung văn hóa Hữu nghị Hà Nội[55]. Nói về ý tưởng thực hiện chương trình, anh tâm sự: "Tôi chỉ nghĩ là đây là ý nguyện chung của anh em, cũng là đến cái thời điểm mà mọi người cảm thấy rằng là phải làm một điều gì đó chung với nhau cho cộng đồng, cho xã hội. Đây cũng là một dịp rất có ý nghĩa để giới nghệ sĩ có chung một tiếng nói, gánh vác một phần trách nhiệm và chia sẻ những thiệt thòi mất mát của đồng bào."[56] Cũng trong khoảng thời gian này, anh tham gia vào Hội đồng nghệ thuật của chương trình Bài hát yêu thích. Ngoài ra, Đỗ Bảo còn tham gia hòa âm phối khí toàn bộ ca khúc và chỉ huy dàn nhạc trong chương trình Viettel Privilege Concert, tổ chức vào cuối năm 2011[57].

Đỗ Bảo kết thúc bộ 3 album sự nghiệp với album Chuyện của mặt trời – Chuyện của chúng ta, hợp tác cùng ca sĩ và người bạn thân Trần Thu Hà[58]. Album được phát hành vào ngày 15 tháng 8 năm 2013[59]. Cho dù chiếm lấy của Đỗ Bảo tới 18 tháng thu âm sản xuất và 10 ngày hậu kỳ sau đó tại Mỹ[60], anh lại quyết định không tổ chức họp báo để ra mắt album[32]. Tuy nhiên, Chuyện của mặt trời – Chuyện của chúng ta vẫn có được thành công lớn chuyên môn[61] cũng như thương mại[62][63]. Anh tâm sự về cảm hứng viết nên album "chỉ giống như chuyện trò với khán giả những gì chúng tôi suy nghĩ bằng sự tôn trọng và tự trọng."[64] Album giúp Đỗ Bảo lần thứ 2 có được cú đúp tại Giải thưởng Âm nhạc Cống hiến vào năm 2014 với danh hiệu "Nhạc sĩ của năm" và "Album của năm"[65]. Ca sĩ Trần Thu Hà hài lòng với album nhờ "cảm xúc xuyên suốt, tương đối mạch lạc trong tư duy và cách thể hiện, bài hát nhiều màu sắc đa dạng phong phú, trên hết là một thái độ âm nhạc bình thản nhưng có trọng lượng." Trên hết cô cho rằng album "là một điều rất thiếu hiện nay, tức là tạo ra những sản phẩm chuẩn mực, có chiều sâu, có nghề qua một cách nói đơn giản, không dùng chiêu trò, không hù doạ, không tô vẽ thêm."[32] Sau sản phẩm này, Đỗ Bảo cũng tuyên bố dừng chuỗi album Cánh cung để bắt đầu cho những dự án cá nhân mới[61][66].

Hậu Cánh cung

Đỗ Bảo tại Quán Cầm, Hà Nội tháng 6 năm 2018

Từ năm 2012, Đỗ Bảo nhận lời trở thành Giám đốc âm nhạc của chương trình Sao Mai điểm hẹn[67]. Phải tới năm 2013, Đỗ Bảo mới chính thức tham gia vào Hội đồng thẩm định của chương trình Bài hát Việt với mục đích đưa các "bài hát Việt" tới với công chúng[59]. Ngoài ra, anh cũng tham gia vào hoạt động tổ chức biểu diễn và sáng tác với Hội nhạc sĩ Việt Nam. Năm 2014, anh tiếp tục làm đạo diễn âm nhạc đại nhạc hội từ thiện Là người con đất Việt 2 với chủ đề biển đảo quê hương[68]. Cùng các nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân và Đặng Hùng, Đỗ Bảo tham gia sáng tác nhạc cho kịch múa Khoảnh khắc bất tử, kịch bản bởi nghệ sĩ Tuyết Minh và phối hợp giữa Hội nghệ sĩ múa Việt Nam và Hội nhạc sĩ Việt Nam[69]. Sau đó, Đỗ Bảo tham gia sáng tác một số ca khúc cho album của ca sĩ Nguyên Thảo, ngoài ra còn viết nhạc bộ phim Mỹ nhân (2015) của đạo diễn Đinh Thái Thụy[70].

Song song với công việc trình diễn, kể từ năm 2003, Đỗ Bảo cũng cộng tác giảng dạy bộ môn hòa tấu tại trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Quân đội. Hiện tại, anh là tổ trưởng bộ môn sáng tác chỉ huy khoa Âm nhạc Đại học Văn hóa nghệ thuật Quân đội[71]. Anh cũng tham gia đóng góp đáng kể cho Hội diễn nghệ thuật chuyên nghiệp toàn quân với nhiều tiết mục được đánh giá cao (như chương trình 'Giữa ngàn tinh tú' do anh sáng tác và dàn dựng đạt giải Đặc biệt trong Hội diễn năm 2008).

Trong năm 2018, Đỗ Bảo giới thiệu thành công album phòng thu thứ ba của ca sĩ Hoàng Quyên có tên Sóng hấp dẫn[72], hợp tác cùng nhạc sĩ Võ Thiện Thanh. Album được sản xuất trong vòng 2 năm, bao gồm 9 ca khúc do 2 nhạc sĩ sáng tác theo phong cách pop được phối với jazz, electronic, RnB và chất liệu nhạc dân tộc[73]. Ngoài ra, anh còn sáng tác ca khúc "Cảm xúc yêu" cho ca sĩ Đinh Hiền Anh. Năm 2018 cũng là năm Đỗ Bảo cho ra mắt kênh Youtube cá nhân nhằm giới thiệu tới khán giả những ca khúc, video và tư liệu liên quan tới sự nghiệp của cá nhân.